روایت عراقچی از واکنش دولت به بدعهدی آمریکا
سرویس سیاسی-
طرف آمریکایی در حالی از لغو واقعی تحریم‌ها طفره می‌رود که مطالبات جدیدی از جمله توقف حمایت ایران از جبهه مقاومت و پایان دادن به قدرت موشکی کشورمان را نیز به شروط برجام افزوده است و در این حال دولت یازدهم به اعتراض شفاهی و ایمیلی نسبت به این بدعهدی اکتفا کرده است!
اسفند سال گذشته «علی اکبر صالحی» رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در گفت‌وگو با وبگاه «العربی الجدید» افکار عمومی را به تامل واداشت چرا که وی اذعان کرد « غرب در اجرای تعهدات خود براساس برجام، تأخیر دارد و هنوز برخی تحریم‌ها برداشته نشده است.»
صالحی در پاسخ به این سوال که «پس از اجرایی شدن توافق هسته‌ای در ماه ژانویه، ایران هسته‌ای امروز کجاست و چقدر از تعهدات خود را اجرا کردید و چقدر را غرب اجرا کرده» گفت: توافق، برنامه کاری نهایی است که دو طرف برای پایان دادن به بحران ساختگی هسته‌ای بر آن توافق کردند. اجرای طرح بخوبی ادامه دارد و من هنوز با ارنست مونیز برای بررسی مکانیزم اجرا، در ارتباط هستم. تهران به آنچه باید متعهد است، اما تأخیری در طرف مقابل هست که مسئولیتش هم با خودش است. هیچ مانع مشخصی وجود ندارد اما منظورم اینجا، تاخیرشان در اجرای برخی نقاط به شکل کامل است.
صالحی در ادامه، «رفع تحریم به موجب توافق» را از مصادیق این تأخیر برشمرد و گفت: تا الان برخی بانک‌های بزرگ اروپایی تحریم‌هایش را به‌طور کامل پایان نداده است، چرا که قبلا تعهد داده که با ایران مراوده تجاری نداشته باشد. ما هنوز منتظر هستیم که وزارت خارجه ایران با اتحادیه اروپا تماس بگیرد و این بحران را حل کند. هیئت انرژی اتمی مسئول این بخش نیست اما ارزیابی من این است که سیر امور بطور نسبی خوب است.
اظهارات صالحی در واقع نخستین اعتراف یکی از مقامات بلند پایه دولت یازدهم در خصوص بدعهدی و عدم پایبندی طرف غربی به تعهداتش در مسئله برجام بود که با واکنش‌های گسترده‌ای مواجه شد و حتی رئیس دولت یازدهم در پاسخ به خبرنگاری که راجع به صحبت‌های صالحی از وی سوال پرسید با لحنی تند جواب داد که «اجرای برجام را از ظریف و طیب‌نیا بپرسید نه صالحی».
سیدعباس عراقچی معاون وزیر امور خارجه نیز در برنامه گفتگوی ویژه خبری شنبه، اذعان کرد که «آنها (طرف غربی) طبق برجام تعهداتی را که باید انجام می‌‌دادند بر روی کاغذ انجام دادند البته نباید کار آنها روز کاغذ را بی‌ارزش بدانیم و باید گفت که زیر ساخت تحریم‌های هسته‌ای متزلزل شد...دو دسته مشکل اصلی وجود دارد. یکی بازگشت به شرایط اقتصادی قبل از تحریم و دوم کارشکنی‌ها و بدعهدی‌های طرف مقابل به خصوص آمریکا است.»
عراقچی در ادامه، سخنان رئیس جمهور اتریش درباره تداوم مشکل سوئیفت را ناشی از بی‌اطلاعی وی عنوان کرد و خبرنگار صدا و سیما در اتریش را به طرح پرسش القایی متهم ساخت!
اظهارات عراقچی در جایگاه معاونت ظریف نیز صحبت‌های صالحی را تائید می‌کند و نشان می‌دهد که غرب تحریم‌ها را در روی کاغذ لغو ولی با عملی و اجرایی کردن لغو تحریم‌های هسته‌ای فاصله دارد.
معاون وزیر امور خارجه همچنین در این برنامه ادامه داد: «تمام پول‌های ایران آزاد شده اما در نقل و انتقال پول‌ها مشکلاتی وجود دارد.»
بالاخره نقض شد یا نشد؟!
عراقچی در پاسخ به سوالی درباره تحریم‌های صورت گرفته پس از برجام که صراحتا شرط رهبر انقلاب درباره اجرای برجام را نقض می‌کند، گفت: وقتی که آمریکایی‌ها در تست موشکی اخیر ادعاهایی را مطرح کردند نتوانستند همراهی شورای امنیت را با خود داشته باشند. هیچ سندی وجود ندارد که موشک‌هایی که ایران تست کرده برای حمل کلاهک هسته‌ای طراحی شده است. تست‌های موشکی حتی خلاف قطعنامه 2231 نیز نیست. آمریکایی‌ها سراغ تحریم‌های یکجانبه رفتند که 8 نفر را به لیست سیاه خود وارد کردند که با این تفسیری که من انجام دادم هم می‌تواند تحریم ایران محسوب شود هم نشود که تفسیر آن، بر عهده هیئت نظارت بر برجام خواهد بود و آنها تصمیم گیری می‌کنند و به ما می‌گویند که چه اقدامی کنیم.
وی در ادامه در اظهارنظری متناقض و قابل تامل گفت: از دید برجام تحریم موشکی ناقض برجام نیست. همان‌طور که ما تست موشکی انجام دادیم و آمریکا و اروپا گفتند که نقض برجام انجام نشده و تحریم آنها برای تست موشکی نیز نقض برجام حساب نمی‌شود اما طبق گفته مقام معظم رهبری این نقض برجام است و از دید ما خلاف نظر رهبری خلاف هر چیزی است. البته نقض برجام از دید برجام نشده است اما از دید مقام معظم رهبری انجام شده که برای ما نظر رهبری ملاک است.
اعتراض ایمیلی!
وی درباره کارشکنی آمریکا و واکنش دولت نیز گفت: در برداشته شدن تحریم‌ها با مشکل عملیاتی مواجه هستیم که آمریکایی‌ها به اندازه کافی این روند را تسهیل نمی‌کنند و از آنها انتظار داریم به تعهدخود برای اجرای کامل برجام عمل کنند. یکی یکی نگرانی‌ها در حال برداشته شدن است. در حال حاضر به طور خلاصه می‌توانم بگویم شبکه بانکی است که هنوز به صورت کامل و شامل کار نمی‌کند. ما در مسیر اجرای برجام مشکلات را یکی یکی حل می‌کنیم و آقای کری و ظریف با ایمیل در ارتباط هستند، هر چند ما کارشکنی‌هایی را از آمریکایی‌ها می‌بینیم و ماموران خزانه داری آمریکا نیز در کشور‌هایی که می‌خواهند شرکت‌های آنها با ایران رابطه برقرار کنند شیطنت می‌کنند، اما ما نیز به آنها اعتراض و برخورد می‌کنیم.
قانون اخیر آمریکا درباره ویزا نقض برجام است
معاون وزیر امور خارجه، قانون اخیر آمریکا درباره لغو ویزا را ناقض برجام عنوان کرد.
در ادامه مجری از عراقچی پرسید: در حالی که شما معتقدید که غربی‌ها از 10 سال گذشته موضوع موشکی را به موضوع هسته‌ای گره زده‌اند چرا تحریم‌های موشکی که به بهانه هسته‌ای علیه ایران اعمال شده است در برجام برداشته نشده است؟ عراقچی در پاسخ به این سوال ابتدا برخی موضوعات تکراری را مطرح کرد و البته گفت: آنها آمادگی برداشته شدن تحریم تسلیحاتی و موشکی را نداشتند.
بنابراین برخلاف آنچه که عراقچی در ابتدای این گفتگو اشاره کرد، همچنان تحریم‌های ثانویه مرتبط با موضوع هسته‌ای نیز باقی مانده است. البته بر روی کاغذ بخش قابل توجهی از تحریم‌های مرتبط بر روی هسته‌ای پابرجا باقی مانده و آن قسمت حداقلی مربوط به تحریم‌های هسته‌ای که وعده توقف آن داده شده نیز عملیاتی نشده است.
روایت رویترز از کارشکنی آمریکا
کارشکنی‌های طرف آمریکایی کار را به جایی رساند که حتی صدای رسانه‌های غربی نیز درآمد. خبرگزاری رویترز پیرامون بدعهدی‌های آمریکا در قبال لغو تحریم‌های هسته‌ای ضد ایرانی در نخستین روزهای فروردین سال جاری نوشت: در حالی که دو ماه از لغو تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران سپری می‌شود، ناامیدی‌ها به بهبود شرایط در حال افزایش است، زیرا با توجه به خودداری بانک‌های خارجی از انجام تراکنش‌های مالی با ایران، موافقتنامه‌های تجاری اندکی با این کشور در حال پیگیری است.
امیدهای مردم ایران به پایان سریع انزوای اقتصادی این کشور در حال رنگ باختن است، زیرا بانک‌های خارجی، به ویژه بانک‌های اروپایی - که برخی از آنها به واسطه جریمه‌های سنگین آمریکا بابت نقض تحریم‌های ایران به شدت آسیب دیده اند- از این موضوع نگران هستند که محدودیت‌های متعدد اعمال شده توسط واشنگتن علیه ایران را نقض کنند. بسیاری از این محدودیت‌ها علیه ایران همچنان به قوت خود باقی است.
این خبرگزاری در ادامه گزارش خود آورده است: بانک‌های آمریکایی هنوز هم اجازه انجام فعالیت تجاری با ایران را ندارند، و درحالی که وام دهندگان در دیگر کشورها متاثر از این ممنوعیت‌ها نمی‌شوند، همچنان مشکلات بسیار زیادی در این زمینه باقی مانده است. از مهم‌ترین این مشکلات می‌توان به قوانینی اشاره کرد که تراکنش با ایران را با استفاده از واحد پولی دلار در نظام مالی آمریکا ممنوع می‌کند. دلار، مهم‌ترین واحد پولی تجاری در جهان است.
در واقع طبق گزارش رویترز آمریکا با اعمال رفتاری پیچیده در قبال لغو تحریم‌هایی که در برجام نسبت به آنها متعهد شده بود، عملاً برجام را نادیده انگاشته و با اعمال سیاست‌های متناقض باعث شده تا تعاملات مالی بین‌المللی دیگر کشورها، شرکت‌ها و بانک‌های خارجی با ایران دچار خلل شود.
طرف آمریکایی طی هفته‌های پس از اجرای برجام هیچ گاه به نحوی روشن به شرکت‌ها و بانک‌های اروپایی و در کل غربی بیان نکرده که کدام قسمت از تعاملات مالی با ایران مربوط به تحریم‌های هسته‌ای می‌شود و مستوجب عقوبت نیست. در واقع آمریکایی‌ها همواره نوعی نگاه مضطرب و همراه با محافظه کاری را در شرکت‌ها و بانک‌های اروپایی و غربی به وجود آورده‌اند تا از این روزنه آن بانک‌ها و شرکت‌ها ریسک معامله با ایران را بالا دیده و از تعامل اقتصادی و مالی با ایران صرف نظر کنند. معنای گزارش رویترز تأیید این موضوع است که طرف آمریکایی صرفاً بر روی کاغذ تحریم‌ها را لغو کرده و نه در دنیای واقعی.
روند رفتار‌های دولت آمریکا و اظهارات مقامات این کشور گام به گام این نظریه را که اساساً برجام حربه برای اوباما جهت دخل و تصرف در رفتار سیاسی ایران است را تقویت می‌کند. «باراک اوباما»، رئیس‌جمهور آمریکا در یک کنفرانس خبری در حاشیه نشست امنیت هسته‌ای که اخیراً در واشنگتن برگزار شد بطور روشن بیان داشت: روح توافق، مستلزم این است که ایران به جامعه جهانی و شرکت‌ها سیگنال‌هایی بفرستد مبنی بر اینکه اقدام به انجام طیفی از اقدامات تحریک‌آمیزی که شرکت‌ها را هراسان می‌کند، نخواهد کرد.»
اوباما در ادامه گفت: «وقتی آنها موشک بالیستیک با شعارهایی برای نابودی اسرائیل شلیک می‌کنند، این شرکت‌ها را مشوش می‌کند. برخی خطرهای ژئوپولتیک وجود دارند که وقتی آنها (شرکت‌ها) می‌بینند این اتفاق دارد می‌افتد، تشدید می‌شوند. اگر ایران به ارسال موشک به حزب‌الله ادامه بدهد، این کار شرکت‌ها را مضطرب می‌کند.»
رئیس جمهور آمریکا رسماً تاکید می‌کند که تمام هم و غم دولت وی تغییر در رفتار سیاسی ایران در زمینه متوقف کردن حمایت‌های جمهوری اسلامی از جبهه مقاومت و حزب الله و همچنین پایان دادن به رشد شتابان اقتدار موشکی کشورمان است. در واقع طرف آمریکایی در صدد این امر است که با تغییر رفتار ایران موجبات تغییر ساختار را نیز در کشورمان فراهم کند و این امر مستلزم هوشیاری بیش از پیش دولتمردان کشورمان است تا مبادا راهی برای نفوذ دشمن به ارکان نظام فراهم شود.
سوزان رایس، نماینده سابق آمریکا در سازمان ملل و مشاور امنیتی رئیس‌جمهور آمریکا نیز اسفند سال گذشته با ادبیاتی دیگر صحبت‌های اوباما را تکرار کرده بود و پرده از راهبرد کلان و بلند‌مدت دولت آمریکا در مصاف با ایران برداشت و در اظهاراتی اعلام کرد «توافق هسته‌ای هرگز تلاشی برای گشودن دوره‌ای جدید از روابط تهران و واشنگتن نبوده است».
نشریه آتلانتیک در مقاله‌ای به قلم جفری گلدبرگ نوشت: سوزان رایس به من (جفری گلدبرگ) گفت «توافق ایران هرگز از اساس به قصد گشودن دوره‌ای جدید در روابط بین ایران و آمریکا نبود. هدف اصلی این بود که کشوری خطرناک را کم خطرتر کنیم. کسی انتظار نداشت ایران عنصری بی‌خطر باشد.»
ارکان جملات رایس یعنی خیالی بودن ایجاد«دوره‌ای جدید در روابط ایران و آمریکا» و اینکه ایران «کشوری خطرناک» است که باید «کم خطرتر باشد» نشان از نگاه حاکم بر دولت آمریکا در خصوص کشورمان دارد. رایس می‌گوید قصد آمریکا و اوباما هیچ‌گاه رفع خصومت‌‌ها و ایجاد دوره‌ای جدید و یا به معنای دیگر شکستن دیوار بی‌اعتمادی نبوده بلکه صرفاً منظور این بوده که با برجام خطر جمهوری اسلامی برای منافع راهبردی آمریکا مهار و محدود شود.
اظهارات و رفتار دولت آمریکا نشان می‌دهد که پیش بینی‌های مقام معظم رهبری در خصوص نگاه آمریکایی‌ها به مسئله برجام تا چه اندازه درست و موشکافانه است. حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای در بیانات اولین روز سال 1395 در مشهد مقدس، به بدعهدی آمریکا در اجرای تعهدات برجام اشاره کرده و با تأکید بر اینکه یک دیدگاه خاص معتقد است مشکلات اقتصادی کشور تنها در صورتی حل خواهد شد که در موارد مختلف با آمریکا گفت‌وگو کنیم و از مواضع خود کوتاه بیاییم، خاطرنشان کردند: این افراد می‌گویند همان‌طور که توافق هسته‌ای، «برجام» نام گرفت، گفت‌وگو با آمریکا در موارد دیگر و حتی موضوع قانون اساسی کشور می‌تواند «برجام‌های 2 و 3 و 4» باشند تا با این گفت‌وگوها و توافق‌ها، مردم راحت زندگی کنند و مشکلات آنان حل شود.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با تأکید بر اینکه در چارچوب این تفکر خطرناک، عقب‌نشینی‌ها گام به گام ادامه خواهد یافت، خاطرنشان کردند: اگر براساس خواست و میل آمریکا عمل شود، جمهوری اسلامی ایران باید از ابزارهای دفاعی خود نیز صرف‌نظر کند و دائماً در مقابل چراهای مختلف و زیاده‌خواهانه آمریکا پاسخگو باشد.
ایشان با اشاره به جنجال تبلیغاتی اخیر رسانه‌های غربی درباره رزمایش موشکی ایران گفتند: درحالی‌که آمریکایی‌ها هرچند وقت یک‌بار در منطقه خلیج فارس که هزاران کیلومتر با آنها فاصله دارد، رزمایش‌های مشترک برگزار می‌کنند، در مورد رزمایش جمهوری اسلامی ایران در خانه و حریم امنیت خود، جنجال به پا می‌کنند.
رهبر انقلاب اسلامی با تأکید بر اینکه در صورت قبول این تفکر خاص، زیاده‌خواهی‌های آمریکا و عقب‌نشینی در مقابل او در این حد نیز متوقف نخواهد شد، افزودند: در ادامه این روند تدریجی، جمهوری اسلامی ایران طبعاً باید به آمریکایی‌ها توضیح دهد که چرا سپاه پاسداران و نیروی قدس را تأسیس کرده است، چرا باید سیاست‌های داخلی با موازین شرع تطبیق داده شوند، چرا باید سه قوه براساس شریعت اسلامی عمل کنند و چرا شورای نگهبان قوانین مغایر با شرع را تأیید نمی‌کند؟
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای تأکید کردند: اگر در مقابل آمریکا کوتاه بیاییم، دشمن گام به گام جلو می‌آید و کار به جایی می‌رسد که جمهوری اسلامی ایران از محتوا تهی می‌شود و تنها صورت ظاهری آن محفوظ خواهد ماند.
در واقع هشدار به حق مقام معظم رهبری باید سرلوحه کار مسئولان دولتی باشد چرا که طرف غربی به سرکردگی آمریکا درصدد این امر است تا با بهانه تراشی‌های مکرر پیش شرط اجرای برجام را تغییر رفتار ایران در متوقف‌سازی حمایت کشورمان از جبهه مقاومت و پایان دادن به توان موشکی ایران معرفی کند و این دو امر هیچ ارتباطی با روح برجام ندارد ولی آمریکایی‌ها قصد دارند تا با زیاده خواهی همیشگی خود این امتیازات را در برابر دادن حق طبیعی و قانونی کشورمان مطالبه کنند.
